Πεζοπορία στην Πεντέλη | Επίσκεψη στη μονή Αγίου Παντελεήμονα | Κυριακή 16 Φεβρουαρίου 2025

Πληροφορίες Περιοχής

Δυο λόγια για το όρος της Πεντέλης

Το Πεντελικό όρος (Πεντέλη) είναι το δεύτερο ψηλότερο βουνό της Αττικής και η κορυφή του αγγίζει τα 1.109 μέτρα. Υψώνεται στην βορειοανατολική πλευρά της Αττικής και στην αρχαιότητα ονομαζόταν Βριλησσός. Το όρος έγινε διάσημο για τα περίφημα μάρμαρά του, υλικό προέλευσης του Παρθενώνα και άλλων σπουδαίων γλυπτικών έργων της κλασικής Αθήνας.
Στα δυτικά βρίσκεται το λεκανοπέδιο των Αθηνών, στα βορειοανατολικά απλώνεται η πεδιάδα του Μαραθώνα, στα νότια βρίσκεται η κοιλάδα της Μεσογαίας, ενώ στα ανατολικά οι πρόποδες του βουνού σβήνουν αργά στη θάλασσα και στον Κόλπο των Πεταλιών.
Η Πεντέλη διαφέρει γεωλογικά από τα υπόλοιπα ασβεστολιθικά βουνά της Αθήνας καθώς μεγάλα τμήματα του βουνού αποτελούνται από σχιστόλιθο και μάρμαρα, πετρώματα που κρατούν τα νερά της βροχής στην επιφάνεια με αποτέλεσμα την παρουσία πολλών πηγών αλλά και μικρών ρέματων. Τα πιο σημαντικά από αυτά είναι το ρέμα του Χαλανδρίου, ο Βαλανάρης, η Βαθιά Χούνη, η ρεματιά της Ραπεντώσας και η ρεματιά του Κοκκιναρά. Στην Πεντέλη φυτρώνουν ακόμα πάνω από 1.100 είδη φυτών. Το βουνό ήταν ξακουστό παλαιότερα για τα πυκνά του δάση που πλέον έχουν χαθεί ολοσχερώς. Η βλάστηση του βουνού περιλαμβάνει κυρίως πεύκα, πλατάνια, λεύκες, βελανιδιές, αγριοκυπαρίσσια, αγριοκουμαριές, κουμαριές, αγριελιές, μυρτιές, πικροδάφνες, σχίνα, ρείκια, σπάρτα, κ.ά, τα οποία πλέον εμφανίζονται διάσπαρτα, ενώ μόνο τα πουρνάρια δημιουργούν πιο συμπαγείς εκτάσεις. Στο βουνό έχει καταγραφεί ένα τοπικό ενδημικό είδος, το Verbascum pentelicum.
Η ορνιθοπανίδα της περιοχής είναι περιορισμένη, με περίπου 80 είδη να έχουν παρατηρηθεί, καθώς οι συνεχείς πυρκαγιές έχουν διώξει πολλά πουλιά που άλλοτε ήταν κοινά στην περιοχή. Εν τούτοις στην Πεντέλη ζούνε ακόμα αρπακτικά, όπως φιδαετοί, γερακίνες, πετρίτες, ξεφτέρια και βραχοκιρκίνεζα, ενώ κατά την μετανάστευση εδώ καταφθάνουν στεπόκιρκοι, λιβαδόκιρκοι και μαυροπετρίτες. Από τα νυχτόβια αρπακτικά εδώ χούνε μπούφοι, τυτούδες, χουχουριστές, κουκουβάγιες και γκιώνηδες.
Από τα αμφίβια ακόμα συναντάει κανείς φρύνους, βαλκανοβάτραχους και γραικοβάτραχους στα ρέματα του βουνού, ενώ πιο κοινοί είναι οι πρασινόφρυνοι. Από την ερπετοπανίδα ξεχωρίζει η παρουσια του λιακονιού, αλλά και ειδών, όπως η κρασπεδοχελώνα, η μεσογειακή χελώνα, το κονάκι, ο τυφλίτης, το σαμιαμίδι, η τρανόσαυρα, το σιλιβούτι, η τοιχογουστέρα, ο αβλέφαρος, ο έφιος, ο λαφιάτης, η δεντρογαλιά, ο σαπίτης, το νερόφιδο, η σαΐτα, το αγιόφιδο, το σπιτόφιδο και η οχιά. Από τα θηλαστικά στην Πεντέλη ζούνε ακόμα αλεπούδες και μάλιστα κάποιες από αυτές επισκέπτονται συχνά, μέσω των ρεμάτων, τις γύρω αστικές περιοχές. Άλλα είδη είναι τα πετροκούναβα, οι νυφίτσες, οι λαγοί και οι σκαντζόχοιροι, ενώ στα σπήλαια ζούνε και πολλές νυχτερίδες. Είναι αξιοσημείωτες οι αναφορές των παλαιών κατοίκων της Πεντέλης που λένε ότι λίγες δεκαετίες πριν στην περιοχή ζούσαν τσακάλια. Τέλος, είναι σημαντικό ότι στην σπηλιά του Νταβέλη ζει ένα ενδημικό δολιχόπο, το είδος Dolichopoda petrochilosi.

Η ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος Κοκκιναρά Πεντέλης

Η Ιερά Μονή του Αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος και ιαματικού Παντελεήμονος βρίσκεται στα βόρεια όρια του κτήματος της παλαιφάτου και ιστορικής Ιεράς Μονής των Ασωμάτων, της ονομαζομένης Πετράκη.
Βρίσκετε στην περιοχή Κοκκιναρά του Πεντελικού όρους, λίγο πιο κάτω από την κορυφή Άγιος Παντελεήμων (870μ.).
Αυτό το κτήμα (εξ 6.000 στρεμ. τότε), όπως φαίνεται και στον Μέγα Κώδικα της Κυριάρχου Ιεράς Μονής με ημερομηνία 29 Μαρτίου 1837 αγοράσθηκε (όπως και ολόκληρη η περιουσία της και όχι από δωρεές) από τους τότε ενασκουμένους σʼ αυτήν προς ωφέλεια και ανακούφισή της, αφού μετά την ένοπλο και ένδοξο Επανάσταση του Γένους κατά το 1821 η Ιερά Μονή απογυμνώθηκε των πολλών κτημάτων της, τα οποία δώρησε στο νεοσύστατο τότε Κράτος μας καθώς επίσης και σε πολλούς οργανισμούς του, ώστε να δημιουργηθούν μία σειρά από κοινοφελή έργα.
Σε εκτάσεις της Μονής κτίσθηκαν τα Νοσοκομεία Αρεταίειο, Ευαγγελισμός, Ν.Ι.Μ.Τ.Σ., Παίδων κ.ά., η Ακαδημία, η Εθνική Βιβλιοθήκη, τα Αλση Συγγρού και Παγκρατίου, Δημοτικά Σχολεία και Πλατείες σε διάφορες περιοχές, το Πτωχοκομείο της Ελεήμονος Εταιρείας, η Μαράσλειος, η Γεννάδειος κ.ά. σημαντικά κτίρια της πρωτεύουσας.
Στο κτήμα λοιπόν του Κοκκιναρά υπήρχε ναΐσκος επʼ ονόματι του Αγίου μεγαλομάρτυρος Παντελεήμονος καθώς επίσης και κάποια κελλιά, που χρησιμοποιούνταν από τους κατά καιρούς επισκεπτομένους το Ιερό Μετόχιο πατέρες.